Bilinçaltı ve Marka değeri

Amerika’da
yapılan bir araştırmada bir grup deneğin karşısına rastgele insanlar
çıkartılıyor. Birinci gruptaki insanların isimleri Richard , Franklin ,
John olarak özellikle Beyaz Saray başkanlık seçimlerinde başarısız
olmuş isimler veriliyor. Diğer gruptaki insanların isimleri ise
rastgele seçiliyor. Daha sonra deneklerden bu gruplara oy vermeleri
isteniyor. Sonuçta görülüyor ki Beyaz Saray seçimlerinde başarısız
olmuş benzer isimler çok daha az oy alıyor.

Her insanın bilinçli olarak bildiği ya da gördüğü şeyin ötesinde
yönlendirici çağrışımlar , simgeler vardır. Kültürel bilinçaltı ,
siyasal bilinçaltı , toplumsal bilinçaltı bilinçli tercih kriterleri
kadar yönlendirici bir etkiye sahiptir. Marka dediğimiz değer de basit
bir tüketim ihtiyacından ziyade bu bilinçaltı kodlara hitap eder.

Eğer bir ürün direkt bir tüketim ihtiyacına cevap veriyor ve fiyat
– kalite denklemini sağladığı için satılabiliyorsa burada basit bir arz
talep alışverişi vardır. Sanayi dönemi üretim tarzı böyle bir alışveriş
mantığını içerir.

Türk toplumunun beraber büyüdüğü “ağlayan çocuk “ figürüyle
“ağlayan cellocan” arasında önemli bir algılama yönlendirmesi vardır.
Ağlayan cellocan figürünün masum ve gerçekçi gözükmesinde hiç tahmin
edemediğimiz , bilinçaltında uyuyan bu simgenin etkisi vardır. Başka
bir toplumda “ağlayan cellocan” figürü çocuk suistimali ve duyguları
sömürme olarak algılanabilir.

Değer yaratılmaz inşa edilir ; her değerin yeni bir keşif olduğu ,
yeni bir dünya oluşturup kendini kabul ettirebildiği doğru değildir.
Değer ancak geliştirilebilir . Her değerin özünde toplum bilinçaltında
uyuyan çağrışımların canlandırılması vardır. Değer’in bir ayağı
bilinçaltının köklerindedir.

Anne karnında oluşan, kendine ait güvenli, özel bir dünya
bilinçaltı istemiyle , Starbucks kafenin iç dizaynı arasında önemli bir
bağ vardır.

Bilinçaltı ve Marka değeri 1551